En İyi İş Planını Yazmak İçin 10 Adım

Genellikle işletme planı zevksiz bir iş olarak adlandırılır. Aslında, bunu doğru bir biçimde yapabilmek e-ticaret başarınıza önemli katkı sağlar. Kısa sürede efektif bir plan oluşturmak isteyen çevrimiçi perakendeciler için burada adım adım bir rehber yer almaktadır. İşletmenizi başarıya ulaştırmak için biraz zamandan feragat etmeniz önemlidir ve bir plan oluşturmak bunun en büyük parçasıdır. Bu iş planı, işletmenizi her açıdan değerlendirme imkanı sunduğu kadar onu büyütme konusunda neler yapabileceğinizi de ortaya koyar.

1. Yönetim Özeti

Bu özet işinize bir bakışta göz atabilmenizi sağlar. Açık ve özlü olmalısınız, bu kısım bir banka yöneticisine veya potansiyel bir yatırımcıya yapacağınız sunumla özdeştir.

Bu kısımda şunların yer almasına dikkat etmelisiniz:

• Hangi ürünleri satıyorsunuz?
• Farklılıkları neler? Avantajları neler?
• E-ticaret ürününüz için pazarda bir boşluk var mı? Eğer varsa, bunun nasıl ve neden olduğunu açıklayın.
• Yönetim ekibinizi kim oluşturdu?
• Finansal planlamalar: Bunları gerçekçi bir biçimde ortaya koyun, rakamlarla ölçülü olmaya çalışın.
• İhtiyaç duyacağınız yatırımlar neler? Bu sorunun cevabı finansal planlamaları tamamlayıcı olmalıdır.

Yatırımcılar bu yönetim özetinin üzerinden karar vereceklerdir. Bu nedenle bunun iyi bir biçimde hazırlanmış olmasına, kısa ve karmaşık olmamasına dikkat etmelisiniz.

2. İşletmeniz

İnce ayrıntıları bu kısımda açıklayın ve işletmenizin geçmişiyle ilgili bilgi verin. Burada yer alması gereken belirli unsurlar bulunmaktadır:

• Bu iş hakkında ne kadar zamandır düşünceleriniz var?
• Bu iş üzerine çalışmaya başlamışsanız, ne kadar mesafe katettiniz?
• Mülkiyet ve personel seviyesi ne durumdadır? Yarı yarıya ortak durumda mısınız? Gerçek bir perakende mağazasında yer alacak insanları olacak mı?
• Sunacağınız ürünler diğer e-ticaret rakiplerinizin arasından nasıl sıyrılacak?
• Müşterilerin değişen ihtiyaçlarına göre işinizi nasıl adapte edeceksiniz?
• İşinizi etkileyecek dış faktörleri düşünmelisiniz. Politik, ekonomik, sosyal, teknolojik, yasal ve çevresel faktörleri göz önünde bulundurmalısınız. Örneğin, ihracat vergilerinde yapılan değişikler sizi etkileyebilir ve iş modelinde değişikliğe gitmeyi düşünebilirsiniz.
• Bununla birlikte bazı kısıtlamalara yer vermelisiniz. Neler ters gidebilir? Bunları olabildiğince basit tutmalısınız çünkü banka yöneticisine veya potansiyel yatırımcıya işinizin yüksek riskli olduğunu göstermemelisiniz.

3. Hedef Pazar ve Rakipler

Pazara hakim olduğunuzu, yeteri kadar bilginiz bulunduğunu ve rakiplerinizi takip ettiğinizi ortaya koyun. Onlarla rekabet edebilecek durumda olduğunuzu gösterin.

Sunacağınız ürünlerin ihtiyaçlarını karşılayabilmek adına derinlemesine bir pazar araştırması yaptığınızdan emin olun. Pazar bölümlemesi burada önemli bir kısımdır çünkü size ne tür demografik hedeflemesi yapacağınızı gösterir. Aşağıda yer alanları düşünmenizde fayda vardır:

• Girmeyi hedeflediğiniz pazar bölümü ne kadar büyük? Büyümeye devam ediyor mu?
• Sizi gelecek zamanda bu pazarda bir açık olacağını düşünmeye iten etkenler nelerdir?
• Demografik bilgilerini açıklayın: yaş, cinsiyet, iş ve ilgi alanları gibi bilgileri ortaya koyun. Tüm detayları araştırmak gelecekte ortaya koyacağınız reklam çalışmalarında oldukça kullanışlı olacaktır.
• Sunduğunuz ürünlerden halihazırda sattığınız bir ürün var mı? Eğer varsa, rakamları listeleyin ve bu ürünü kimin neden aldığını açıklayın.

Pazarı yakından incelediğiniz kadar rakiplerinizi de yakından takip etmelisiniz. Pazarda rekabet edeceğiniz ne tür ürünler var? Bunları kimler satıyor? Aşağıdakileri düşünmeye çalışın:

• Rakiplerinizin ürünlerinin artıları ve eksileri
• Sunacağınız ürünlerin rakiplerinizin ürünlerinden daha iyi olduğunu örneklerle açıklayın.
• Rakiplerinizin yaşadığı kayıplardan kazanç elde edebileceğinizi gösteren uzun vadeli işlem sürecini açıklamaya çalışın.

4. Pazarlama ve Satış

Pazarlama ve satış, kazanç sağlamak ve kar etmek için önemlidir. Pazarlama ve satış departmanlarının birbirine yakın çalışmasının gerekliliği bir sır değildir. Başarılı olmak isteyen her işletme bunu yerine getirmelidir. Bu gerçeğe dayanarak şu noktalara odaklanın:

• Sunacağınız ürünlerin müşterilerin ihtiyaçlarını nasıl karşılayacağını düşünün.
• Benzer şeyi başka birileri yapıyor mu?
• Eğer yapıyorsa, neden sunacağınız ürünler müşterilerin ihtiyaçlarını daha iyi karşılayacak bunu düşünün.

Ürünlerinizi nasıl konumlandıracak olduğunuzu tanımlayın:

• Fiyat – Fiyat göz önünde bulundurulduğunda ürünleriniz hangi kategoride yer alır?
• Kalite – Pazarda hangi kalitede ürünlere sahip olacağınızı tanımlayın.

Olası müşterilere satış yapabilmek için tercih edeceğiniz yolları listeleyin. Bu amaç için kullanabileceğiniz birçok çevrimiçi reklam kanalı bulunmaktadır:

Google AdWords

• SEO – Arama motoru optimizasyonu Google’da üst sıralarda yer alma şansınızı yükseltecektir.
• Sosyal ağ faaliyetleri ve reklamlar – Twitter, Facebook, Instagram varlığı ve potansiyel reklam çalışmalarıyla ilgilidir.
• Ortaklık programları – Sitenize kaliteli trafik almak istiyorsanız ortaklık programlarından faydalanın.
• Reklamlar – Diğer insanların sayfalarında reklam verin.

İki önemli tanıtım yolu ise şunlardan oluşur:

• Halkla İlişkiler – Oldukça iyi basın bültenleri oluşturun ve iyi bir halkla ilişkiler planıyla olabildiğince tanınırlık kazanın.
• Direkt e-posta – Eğer pek çok bağlantıya sahipseniz bunlara e-posta atın ve mesajlarınızı yaymaya çalışın. MailChimp gibi servislerden yararlanarak iyi bir çevrimiçi posta listesi oluşturabilirsiniz.

Son olarak düşünmeniz gereken durum ise işinizin hangi kısmına katkı sağladığınızda ortalama kazancı yükseltme şansını elde edecek olmanızdır. Örneğin, bir elektronik perakendecisi olabilirsiniz fakat kazancınızın %80’i masaüstü ve dizüstü bilgisayardan geliyor olabilir. Bu durumda planınızda bunlara yer vermelisiniz.

5. Yönetim Ekibi

Yönetim ekibinizin sahip olduğu becerileri açıklayın. Birbiriyle uyumlu olan ve birbirini tamamlayan becerilere sahip bir ekip oluşturmak son derece önemlidir.

• Güçlü ve zayıf yanlarınız neler?
• Her bireyin geçmişinde neler var? Bunlar işinize ne kadar uygun?
• İşin önemli noktalarını kapsama konusunda neler yapmayı düşünüyorsunuz?
• Hangi beceriler hangi kişilere bırakılacak? Her bireyin geçmişini ve tecrübelerini hesaba katmaya çalışın.

6. Operasyonlar

Firmanızın sahip olduğu unsurlar hakkında detaylara yer verin ve firmanızda ne tür operasyonların olacağını açıklayın.

• Bir siteye ihtiyacınız var mı? eBay ve Amazon gibi noktalar kendi sitenize yatırım yapmadan önce başlangıç için daha iyi olabilir.
• Ne tür imkanlara sahip olmanız gerekecek? Bir depo? Müşteri hizmetleri için bir çağrı merkezi? Ürünlerinizin resimlerini çekebilmek için bir kamera?
• Üretim konusunda yaşayacağınız sınırlandırmalar bulunuyor mu? Eğer varsa, büyümeniz durumunda bu sorunun üstesinden nasıl geleceksiniz?
• Stok durumu – Stokları ne kadar süreliğine tutacaksınız? Stok fazlalığı durumunda problem yaşamanız söz konusu olacak mı?
• Ne kadar personele ihtiyaç duyacaksınız? Bunları maliyeti ne olacak?

7. Satış Tahminleri

Satış tahminlerini olabildiğince gerçekçi tutmak önemli bir faktördür. Evet, tahmin yapabilmek zordur fakat tahminleri düşünmek için biraz zamanınızı ayırarak aşağıdaki faktörleri göz önünde bulundurun:

• Satışa başlamak için ne kadar süre gerekecek?
• Ürünlerinizi üretmek ne kadar sürecek, kolay ve seri bir üretim mi olacak yoksa yavaş bir üretim mi tercih edilecek?
• Satış fırsatlarını veya potansiyel müşterileri nasıl yakalayacaksınız?
• Satış fırsatlarının satışlara dönüşme oranı ne olacak?
• Belirli kategoride ortalama stok fiyatını ortaya koymalısınız. Birbirinden farklı kategorilere sahip olabilirsiniz, bu durumda ortalama bir rakam ortaya koymanız gerekir.
• Sipariş döngüsünün potansiyeli ne olacak? Bazı ürünler sık sık satın alınırken bazıları yılda birkaç defa satın alınabilir.
• Sektörünüzde hızlı satış imkanı var mı? İnternet üzerinden doğrudan paranızı alabilecek misiniz? Yoksa eğitici bir satış süreci mi söz konusu olacak?

8. Finansal Tahminler

Finansal kanıtlar daha önce belirttiğiniz iş amaçlarınızın arkasındadır. Yine tahminlerde gerçekçi olmalısınız. Bunun için aşağıdaki tahminler kullanışlı olabilir:

• Her ay elde edeceğiniz gelir ne olacak? Bunları alt ve üst rakamları düşünerek ortaya koyun.
• Nakit akışı, gelen ve giden paranızı gösterecektir.
• Bugünün zorlu çevresinde ayakta kalabilecek kadar yeterli paranız var mı? En kötü senaryo ne olabilir? Aylık giderleriniz neler olacak?
• Operasyonlar, satış gelirleri ve iç gücü maliyeti gibi faktörler nakit akışı için bir problem oluşturur mu?
• Hangi noktalarda nakit anlamında pozitif durumda olacaksınız? Gelir gider dengesinde gelirleriniz hangi noktada daha baskın olacak?
• Kazancınıza ve kayıp tahminlerine de yer verin. Bu yatırımcılara gelecekte ne gibi kazanımlar elde edeceğiniz konusunda bilgi verecektir.
• Eğer yeterince büyük bir kuruluş durumundaysanız aynı zamanda öngörülen bilançolara göz atmalısınız.

En iyi, beklenen ve en kötü senaryoları gösterin. Finansal tahminlerin zaman içerisinde değişmesi söz konusu olabilecektir, bu nedenle üzerinde sürekli düşünmeniz gerekecektir. Hangi faktörlerin değiştiğini belirlemek için aylık toplantılar yapmayı düşünebilirsiniz.

Nakit akışı tahminleri firmanızı ayakta tutmak için ne kadar paraya ihtiyacınız olacağını gösterecektir.

9. Risk Değerlendirmeleri

İşinizin hangi alanlarda kötüye gideceğini düşünün. Örneğin:

• Çok hızlı büyüme gerçekleştirdiğiniz için müşteri kaybınız olabilir mi?
• Aynı zamanda çok yüksek miktarda personel kaybınız olabilir mi?
• Bu sorunlar için ne tür beklenmedik olay planları geliştirdiniz?

En kötü senaryoyu düşünün: Biraz finans kaynağını muhafazaya alarak her koşula hazırlıklı olmayı düşündünüz mü? Risk değerlendirmesi iş planının ve bir işi yürütmenin en önemli parçasıdır.

10. Planın Sunumu

Raporunuzu okuyacak kişinin dikkati sınırlı olacaktır, bu nedenle planınızı etkileyici bir biçimde sunmalısınız. Planın etkili olabilmesi için şunları düşünmelisiniz:

• İş planı çok uzum olmamalıdır, okuyucunun bilmesi gereken kilit noktalar neler? Kısa ve öz belirtin.
• İş planını açık, organize edilmiş ve olabildiğince profesyonel tutmaya çalışın, iyi hazırlanmış ve hatalara karşı kontrol edilmiş bir belge olmasını sağlayın.
• Sayfa başlığı, içerikler sayfası, logo, belge başlıkları ve dipnotlar gibi ayrıntıları kaçırmayın. Bunların hepsi planınızı daha meşru kılacak unsurlardır.

Hazırladığınız belgeyi PDF olarak kaydedin, bilgisayarlarda ve yazılarda doğru bir biçimde gösterildiğinden emin olun. Word belgesi kullanmak sıkıntılı olabilir çünkü bu belgeler işletim sistemlerine göre farklı biçimlerde gözükmektedir.

Oluşturduğunuz belgeyi hatalara karşı tekrar gözden geçirin. Planı arkadaşlarınıza veya uzmanlara göstererek onların yorumlarını alın.

Sonuç

İş planını oluşturmak için biraz vaktinizi ayırın ve işinize yön verecek bir araç ortaya koyun. Bunu gerçekleştirin çünkü borçları idare etmek veya yatırım almak için buna ihtiyacınız olacak. Bunların hiçbirisi olmasa bile işletmenizin hangi yöne gittiğini bilmek veya potansiyel büyüme fırsatlarını ve başarısını ortaya koymak, sınırlandırmaları görmek için iş planı fazlasıyla işinizi görecektir. Her adımı dikkatlice düşünün ve başarılı olmak için şansını tüketmeye başlamadan her duruma karşı reaksiyon gösterme konusunda kendinize bir fırsat oluşturun.